Cinsel İstismar Nedir?
Henüz gelişimini tamamlamamış bir çocuğun yetişkinler tarafından cinsel uyarılma amaçlı çeşitli şekillerde kullanılmasıdır.
Başka bir deyişle, bir yetişkinle çocuk arasında olan, yetişkin tarafından haz almak amacıyla başlatılan dudakları öpme, genital organlara dokunma, okşama gibi davranışlar ya da vajinal, oral, anal ilişkiyi kapsayan istismar şeklidir.
Cinsel İstismar Çocuğu Nasıl Etkiler?
- İstismar çocuğun hem çocukluk dönemini hem de gelecek yaşantısını şekillendirmektedir. İstismara uğrayan her çocuğun yaşadığı olumsuz yaşantıya verdiği tepki farklıdır.
- Travmanın kendisi kadar, çocuk tarafından nasıl algılandığı da önemlidir. Tecavüze uğrayan bir çocuk bütün bildiklerinin yanlış olduğunu, durup dururken de insanların başına kötü şeyler gelebileceğini düşünürken; diğer bir çocuk yaşadığı travmayı var olan şemalarına oturtmaya çalışmak için, “ben yanlış zamanda yanlış bir yerden geçmeseydim bütün bu yaşadıklarımı yaşamayacaktım” şeklinde düşünüp başına gelen şeyin kendi yaptığı bir yanlıştan kaynaklandığına inanabilir. İlk çocuğun dünyaya ilişkin inancı sarsılırken ikinci çocuk yaşadığı travmatik deneyim için kendisini suçlayabilir.
- İstismar sonrası sıklıkla, travma sonrası stres bozukluğu, korku, kaygı, depresyon, dikkat eksikliği, gece ve gündüz ıslatmaları, diğerlerine karşı kızgınlık ve düşmanlık, karşı cinsi gördüğünde bulantı kusma, parmak emme, tırnak yeme davranışları görülebilmektedir.
- İstismara uğramış çocukta benlik saygısı azalırken, beden imgesinde bozulma, kendini yaralama davranışı, intihar düşünceleri, agresyon artabilir. Madde ve alkol kötüye kullanımına, ihanete uğramışlık, acizlik, damgalanma hissine de neden olabildiği düşünülmektedir.
- İstismarcının aile içinden bir birey olması, istismarın uzun süre devam etmesi, istismarın fiziksel şiddeti de içermesi, çocuk söylemesine rağmen aile bireylerini istismar edildiğine inandıramaması, istismarı bildirmekte çok geç kalınması çocuğun yaşadığı travmanın etkisini artırabilen faktörlerdir.
Çocuğun Hangi Davranışları ile Cinsel İstismardan Şüphelenebiliriz?
- Genital organla oynama
- Cinsel ilişki taklidi
- Herkesin önünde mastürbasyon yapma,
- İnsanlara sürtünme, anüs veya vajinaya cisim sokmak gibi yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar
- Huzursuzluk, çocuğun eski neşesini kaybetmesi
- Gece, gündüz ıslatmaları,
- İçe çekilme, sebepsiz ağlamalar
- Sürekli yıkanma ihtiyacı
- Ders başarısının düşmesi
Cinsel İstismarda Müdahale Nasıl Olmalıdır?
- Cinsel istismar riskine alınabilecek en güzel önlem çocuğu bilgilendirmektedir.
- Özel bölgelerinin nereler olduğunu, bu bölgelere her kim olursa olsun, başkasının dokunmasının, bakmasının yasak olduğunu; ancak mecburi durumlarda (anne-babanın kıyafet değiştirirken, doktor muayenesinde) ondan izin alınarak bakılabileceğini anlatılmalıdır.
- İyi ve kötü dokunuşun birbirinden farklı olduğu öğretilerek, sınırlarını aşan insanlara karşı tepki vermesi için çocuk cesaretlendirilmelidir.
- Bir başkasının dokunuşundan rahatsız oluyorsa hiç korkmadan bunu ebeveyni ile paylaşması gerektiği anlatılmalıdır. Ancak çocuklar böyle bir şey anlattığında ebeveynin sakin kalması, çocuğun yeniden böyle bir durumla karşılaştığında söyleyip söylememesinin belirlenmesinde önemlidir.
- Çocuğun yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar gözlendiğinde yapılacak ilk şey bir uzmandan destek istemektedir.
- Cinsel istismar saptandığında ilk olarak istismarın devam etmesi engellenmeli, çocuğun güvende olduğundan emin olduktan sonra, istismarın yetkililere bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim, hem karşı tarafın cezalandırılarak yeni istismarların önlenmesinde, hem de istismara maruz kalan çocuğun sarsılan adil dünya inancının onarımında önemli bir adım olabilir.
- Travma nedeniyle terapiye gelen çocuğun tedavisinde çeşitli psikoterapi yaklaşımları kullanılmaktadır. Travmaya karşı etkili bir yöntem olan EMDR (Göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme) istismar mağduru çocukların tedavisinde sıklıkla başvurduğumuz bir yöntemdir. Travmatik anının çocuk üzerinde yarattığı rahatsızlığı azaltarak çocuğun işlevselliğini yeniden kazanmasında ve ruhsal sorunların giderilmesinde etkilidir. Travma sırasında uygun bir biçimde işlenemeyen bilgi yeniden işlenerek, bu sorunun çocuğun geleceğinde sorun oluşturma riskini azaltmaktadır. EMDR’nin yanı sıra Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemi de travmatik anılarla çalışırken etkili sonuçlar elde etmektedir.
Psikolog Doktor Rukiye Köroğlu