Sınav Kaygısının Belirtileri
Sınav Kaygısı Nasıl Başlar?
- Yetersiz çalışma becerilerine bağlı ortaya çıkan bilgiyi kodlama, düzenleme ve geri çağırmada yaşanan sorunlar
- Çocuğa ilkokuldan itibaren uygun bir çalışma düzeninin oluşturulamaması
- Gelecekle ilgili hedeflerin netleştirilememesi
- Toplumun öğrenciler üzerindeki başarı odaklı zorlayıcı tutumu
- Ailenin ya da okulun çocuktan sürekli ve yüksek düzeyde başarı beklentisi
- Okul ya da öğretmenin aşırı otoriter tutumu, işlevsel olmayan eleştirileri ve çocuğun bu eleştiriler sonucunda yetersiz hissetmesi
- Çocuğun kaygı ile baş etme becerilerinin yetersiz olması
- Kendine yeterince güvenmeme ve bu durumun yarattığı motivasyon kaybı
- Gireceği sınavla ilgili feleketleştirici, işlevsel olmayan düşünceler
Sınav Kaygısını Oluşturan Düşünceler Nelerdir?
Sınav Kaygısında En Sık Rastlanan Bilişsel Çarpıtmalar
Ya hep ya hiç tarzı düşünme: Bir durumu sadece iki kategoride değerlendirmek. “Eğer sınavdan yüz puan alamazsam bu başarısız olduğum anlamına gelir.”
Tünel bakışı: Bir durumun sadece olumsuz tarafını görmek. “Öğretmen hiç anlatamıyor, hiç sevecen değil, her zaman ödev veriyor…”
Olumluyu yok sayma: Kendi kendine olumlu yaşantıları görmezden gelme. “Bu sınavdan yüksek not aldım ama bu benim başarılı olduğum anlamına gelmez, bu sefer şansım yaver gitti.”
Seçici algılama: Yaşantısını bütün olarak değerlendirmek yerine sadece olumsuz bir ayrıntı üzerine odaklanmak. “Sınavda üç yanlışım var, matematiği hiç yapamıyorum.”
Felaketleştirme: Geleceği olumsuz olarak tahmin etmek. “Bu sınavdan kesin kalırım, ben üniversiteyi kazanamam”
Etiketleme: Kendine yargılayıcı, genel olumsuz sıfatlar yakıştırmak. “Ben başarısız biriyim, işe yaramazın tekiyim”
Sınav Kaygısı ile Başa Çıkmak İçin Öneriler
Sınava zamanından önce hazırlanın, yeterince tekrar yapın. Hazırlık yapmak kişiye hazır olduğunu düşündüreceğinden kaygıyı azaltır.
Kendinize ve çalışma becerilerinize uygun bir plan yapın. Plan yapmak ve bu planlara büyük ölçüde uyabilmek sınav öncesinde kendine güveni artıracağı için kaygıyı da azaltacaktır.
Kısa ve uzun süreli hedefler belirleyin. Gelecekle ilgili belirsizlik kaygıyı artırır ve çalışma motivasyonunu azaltır.
Aile bireylerinin çocuğu iyi tanıması ve çocuğun var olan potansiyeline uygun hedefler koymasını sağlamak çocuk üzerindeki baskıyı azaltacağından kaygıyı da azaltır.
Sınava yönelik olumsuz düşünceleriniz sınava çalışmanıza engel oluyor, sınav öncesi ve sınav anında performansınızı olumsuz etkiliyorsa mutlaka bir klinik psikologtan destek alınız.
Psikolog Doktor Rukiye Köroğlu